Ekonomide Talep Nedir, Belirleyicileri Nelerdir?

Ekonomide talep, tüketicinin bir mal ve hizmeti satın alma isteği ve yeteneğidir. Ekonomik büyümeyi ve genişlemeyi yönlendiren temel güçtür. Talep olmadan hiçbir işletme bir şey üretmez. Talep yasası, fiyat arttıkça talebin düştüğünü ve bunun tersi olduğunu belirtir. Belirli bir hizmet veya ürün için talep kanunu, bir talep eğrisi olarak bir grafik üzerinde çizilebilir. Talep esnek olabilir yani fiyat değişiklikleriyle hemen hemen aynı oranda değişir veya esnek olmayabilir.

Fiyat değişikliğinden bağımsız olarak oldukça tutarlı kalır. Talep yasası, talep edilen miktar ile fiyat arasındaki ilişkiyi yönetir. Bu ekonomik ilke, sezgisel olarak bildiğimiz şeyi tanımlar. Fiyat artışı, insanların daha az satın almasına neden olurken, fiyat azalışı talebin artışını sağlar. Tüm bunlara karşın fiyat tek belirleyici faktör değildir. Talep yasası, yalnızca fiyat değil, tüm belirleyiciler değişmezse doğrudur.

Ekonomide talebin beş belirleyicisi vardır. En önemlisi malın ya da hizmetin kendi fiyatıdır. İkincisi ister ikame ister tamamlayıcı olsun ilgili ürünlerin fiyatıdır. Sonraki üç belirleyiciyi yönlendiren ise koşullardır. Birincisi, tüketici geliri ya da ne kadar para harcamaları gerektiğidir. İkincisi, alıcıların satın almak istedikleri şeye ilgili tercihleri ya da zevkleridir.

Örneğin benzinli araçlara oranla elektrikli araçlar tercih edilirse, benzinli araçlara talep düşecektir. Son belirleyici koşul ise fiyatın yükselip yükselmeyeceği konusundaki beklentilerdir. Gelecekte enflasyondan endişe duyuluyorsa, stok yapıp mevcut talep artırılabilir.

Talep takvimi, çeşitli fiyatlarda mal veya hizmetin kaç biriminin talep edileceğini size söyleyen bir tablo ya da formüldür. Farklı fiyatlardan kaç birim alacağınızı hesaplarsanız, talep eğrisi yaratmış olursunuz. Talep çizelgesindeki veriler grafiksel olarak gösterilir. Talep eğrisi düz olduğunda, fiyat biraz değişse dahi insanlar çok fazla satın alım yaparlar. Talep eğrisi dik olduğunda fiyat değişse de talep edilen miktar fazla değişmez.

Talep esnekliği, fiyat değiştiğinde talebin ne kadar fazla veya az değiştiği anlamına gelir. Özellikle bir oran olarak ölçülür. Talep edilen miktarın yüzde değişiminin, fiyattaki yüzde değişime bölümüdür. Talep esnekliğini üç seviyesi vardır.

• Esnek, talebin fiyattan daha büyük bir oranda değiştiği zamandır.
• Esnek olmayan, talebin fiyattan daha küçük bir oranda değiştiği zamandır.
• Birim esnekliği, talebin fiyatla tam olarak aynı oranda değiştiği zamandır.

Toplam talep (Piyasa talebi) bir grup insandan gelen taleptir. Bireysel talebin beş belirleyicisi onu yönetir. Altıncı da pazardaki alıcı sayısıdır. Bir ülke için toplam talep ölçülebilir. Dünya nüfusunun talep ettiği, ülkenin ürettiği mal veya hizmetlerin miktarıdır. Bu nedenle, gayri safi yurtiçi hâsılayı (GSYH) oluşturan beş ayrı bileşenden oluşur.

• İhracat
• Devlet harcamaları
• İş yatırım harcamaları
• Tüketici harcamaları
• Toplam talep ve GSYİH’dan çıkarılan ithalat

İşlemelerin genelde yaptıkları şey, tüketici talebini anlamak ve yönlendirmektir. Pazar araştırması ile anlamaya, halkla ilişkiler ve reklâmcılık da dâhil olmak üzere pazarlama ile ona rehberlik etmeye çalışırlar. Rekabet avantajı olan şirketler daha fazla talep çeker. Düşük maliyetli sağlayıcı olmak bir avantajdır. Örneğin bir işletme birim başına düşüm fiyatlarla toplu alımlar sağlar. Bir diğeri ise yenilikçidir.

Örneğin Apple, yeni ürünlerle pazara ilk girmenin avantajını da kullanarak

daha yüksek fiyatlar talep etmektedir.

Bir şey daha yüksek talep görüyorsa, işletmeler daha fazla gelir elde eder. Yeterince hızlı yapmazlarsa, fiyat yükselir. Fiyat artışı zamanla devam ederse enflasyon sizinledir. Talep düşerse, işletmeler fiyatları düşürür. Talebi rakiplerinden uzaklaştırmaya ve daha fazla Pazar payı almaya yeteceğini umarlar. Bu işe yaramazsa, daha iyi ürün yaratıp, yenilik yapabilirler.

Talep, yine de toparlanmazsa, şirketler işçi çıkartabilir ve daha az üretir. Bunun genel olarak gerçekleşmesi ise ekonomik daralma sağlar. İş döngüsünün bu aşaması bir durgunluk yaratır. Talep ve maliye politikasında hükümet, enflasyon ve durgunluğu önlemek için talebi yönetmeye çalışır.

Politika yapıcılar maliye politikasını, durgunlukta talebi artırmak ya da enflasyon dönemlerinde düşürmek için kullanırlar.

• Talebi artırmak için vergileri düşürebilir, daha fazla hizmet ve mal satın alabilirler.
• Bireylere işsizlik yardımları ya da işletmelere sübvansiyon gibi faydalar sağlayabilirler.
• Güveni artırarak ve yeterli istihdamı yaratarak talebi artırabilirler.

Bu işleri yaratmanın en iyi yolu ise eğitime ve toplu taşımaya yapılan devlet harcamalarıdır.

Talebi azaltmak için vergiler artırılabilir, harcamalar kısılabilir, yardımlar ve sübvansiyonlar geri çekilebilir. Bu da yararlanan kişilerin kızmasına ve seçilmiş yetkililerin görevden alınmasına neden olabilir.

E-Ticaret Nedir? Artı ve Eksileri Nelerdir?