Paris İklim Anlaşması ve Türkiye Onayı

Paris İklim Anlaşması, TBMM genel kurulunda onaylandı. Peki, Paris İklim Anlaşması Nedir? Türkiye Paris İklim Anlaşması’nı neden şimdi onaylıyor? Paris Sözleşmesi’nin amaçları nelerdir? Kyoto Protokolü’nden farkı nedir? İşte cevaplar…

Dünyada ve ülkemizde iklim değişikliğine bağlı aşırı hava olayları günden güne artarak devam etmektedir. Dolayısıyla can kayıpları, çevre tahribatı ve finansal çöküntüleri de beraberinde getirmektedir. Bu noktada küresel bir iş birliği ihtiyacı doğmaktadır. Bu çerçevede hazırlanan Paris İklim Sözleşmesi neyi amaçlamaktadır?

Paris İklim Anlaşması Nedir?

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) kapsamında olan Paris İklim Anlaşması Nedir? 2020 yılında geçerliliği son bulan Kyoto Protokolü’nün halefi olarak, 2015 yılında Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Toplantısı (COP21)’nda kabul edilir. Böylece iklim değişikliği ile mücadele ve etkilerine karşı uyum sağlama konusunda 195 ülke Paris İklim Anlaşması sayesinde hem fikir olur.

Paris İklim Anlaşması ve Kyoto Protokolü arasındaki farkı ise burada görülmektedir. Kyoto Protokolü sadece gelişmiş ülkelere sera gazını azaltma sorumluluğu verirken Paris Anlaşması, 197 ülkeye sorumluk yüklemektedir. Ayrıca ülkelerden Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanları sunmaları da istenmektedir. Bu sayede her ülke kendi hedefini belirleyerek her beş yılda bir ilerleme raporu yayınlayacaktır.

Anlaşma iklim krizine yönelik uyum sağlama sürecince gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkelere finansman desteği sağlamasını diler. Ancak gelişmiş ve gelişmekte olan ülke tanımlaması net bir şekilde yapılmamaktadır. Bunun yerine ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar ve göreceli kabiliyetler prensibi benimsenmektedir.

Paris İklim Sözleşmesini Türkiye İmzaladı mı?

Peki Paris İklim Anlaşması Türkiye imzaladı mı? Evet, 2016 yılında ilk imzacılar arasında yer almaktadır. Bununla birlikte Paris İklim Anlaşması’nı imzalayan ülkeler 197’dir. Fakat 6 ülke imzacı olduğu halde anlaşmayı onaylamamaktadır. Eritre, İran, Irak Libya ve Yemen bu ülkeler arasındadır. Ayrıca Türkiye’de imza atan ülkeler arasında olmasına rağmen anlaşmayı onaylamayan tek G-20 ülkesidir. Peki neden?

Türkiye Paris İklim Anlaşması’nı neden onaylamıyor?

Türkiye Paris İklim Anlaşması’nı neden onaylamıyor? Çünkü, iklim değişikliği finansman imkanlarından yeteri kadar yararlanamadığını düşünmektedir. Örneğin Yeşil İklim Fonu bunlardan biridir. Ayrıca gelişmekte olan ülkelerle aynı koşullara sahip olmadığı için de onay sürecini uzatmaktadır. Bu konuda Türkiye’nin eşit teknoloji ve finans desteklerine kolay erişim beklentisi vardır.

Bir diğer husus da Türkiye’nin ekonomik büyüme hedefleri doğrultusunda mutlak emisyon azalımı yapmasının mümkün olmayacağı açıklamasıdır. Fakat burada ilginç bir durum söz konusudur. Paris İklim Anlaşması, taraflara emisyon azalım şartı getirmeyerek ülkelerden kendi emisyon azalım hedeflerini belirlemelerini istemektedir. Peki Türkiye’nin hedefi nedir?

Türkiye’nin Emisyon Salınım Hedefi Nedir?

Türkiye, 2012 yılında Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanında, 430 milyon ton olan sera gazı emisyonunu, 2030 yılında 930 milyon tona çıkacağını ifade eder. Yani aslında emisyon azalım hedefi yoktur. Ancak burada hiç önlem almaması halinde emisyon rakamlarının 2030 yılında 1 milyar 175 tona çıkacağını da belirtir. İşte bu noktada aradaki farkı %21’lik bir emisyon azalımı olarak gösterir.

Fakat TÜİK rakamlarına göre, yine tedbir alınmadan Türkiye’nin en fazla 2030 yılına da kadar 650 milyon ton emisyon salınımı yapmasını öngörmektedir. Bu da beyandaki rakamların çok aşağısında kalmaktadır. Bu veriler olumlu gibi görünse de Türkiye’nin 2030 sonrası için bir iklim eylem planının olmaması üzücüdür.

Ancak son dönemde atılan adımlar umut vaat etmektedir. Küresel iklim değişikliği kaynaklı doğal afetlerle mücadele etmek zorunda kalan Türkiye, yeşil mutabakat için önemli bir adım atar. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Paris İklim Sözleşmesi için TBMM onayına sunulacağını söylemiştir.

Türkiye Neden Şimdi Paris İklim Sözleşmesi’ni TBMM Onayına Sunuyor?

Türkiye’nin dört yıl süresince onaylanmaktan kaçındığı Paris Sözleşmesi, artık TBMM yolunda. Ancak akıllara neden şimdi sorusunu da getirmektedir. Bu konudaki görüşler şu şekildedir;

Yakın ve uzun vadede finansman kaynaklarına erişimin kısıtlı kalacak olması
Sözleşme maddelerinin oylanmasında söz sahibi olamamak
Dünya Bankası ve Fransa tarafından Türkiye’ye sunulan 3 milyar Dolar kredi

Paris İklim Anlaşması’nın Amaçları Nelerdir?

Küresel iklim krizine karşı küresel birlik çağrısı yapan anlaşmanın en büyük amacı, küresel ısınma hedefini 2 derecenin altında tutmaktır. Kaçınılmaz olan iklim değişikliğine karşı iklim bilincini artırmak ve toplumların uyum yeteneklerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bunlara ek olarak Paris İklim Anlaşması’nın amaçları maddeler halinde inceleyelim;

Sürdürebilir kalkınma
Yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması
Gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelere finansman desteği sağlamak
Avrupa Birliği’nin 2030 yılına kadar %55 emisyon azaltma hedefi
Çin’in 2060 yılına kadar nötr karbon hedefine ulaşması
Ormansızlaşma ile mücadele
Sosyal ve ekonomik dayanıklılık

Dünden Bugüne Uluslararası İklim Anlaşmaları Hangileridir?

Uluslararası ilişkileri harekete geçiren iklim rejimi değişikliği sorunlarına ilişkin bugüne kadar onlarca küresel toplantı düzenlenir. Dünya ülkelerini ortak amaç için bir araya getiren dünden bugüne uluslararası iklim anlaşmaları isim ve tarihlerini sizler için derledik;

1972 Stockholm – Uluslararası İnsan Çevresi Konferansı
1979 1. Dünya İklim Konferansı
1985 Villach Uluslararası Sera Gazları Toplantısı ve Ozon Tabakasının Korunması İçin Viyana Sözleşmesi
1987 Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü
1988 Değişen Atmosfer Toronto Konferansı
1988 Dünya Meteoroloji Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) kurulması
1989 Atmosferik ve İklim Değişiklik Konulu Bakanlar Konferansı
1992 Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) onaylanır.
1995 Taraflar Konferansı (COP)
1997 COP3 Kyoto Protokolü
2015 COP21 Paris İklim Anlaşması